Γιατί ως καταναλωτές δεν επιλέγουμε ένα φρούτο ή ένα λαχανικό όταν μας φαίνεται «άσχημο»;

Εκατομμύρια τόνοι φρέσκων φρούτων και λαχανικών πετιούνται κάθε χρόνο επειδή δεν είναι όμορφα ή επειδή περισσεύουν. Όταν ένα καρότο, μια πατάτα ή μια μελιτζάνα δεν έχει το κλασικό σχήμα που έχει συνηθίσει ο αγοραστής, το βλέπει περίεργα και δεν το αγοράζει. Το ίδιο συμβαίνει και με τα φρούτα, παρόλο που είναι της ίδιας σοδειάς το άδοξο πορτοκάλι ή μήλο!

Δεδομένου ότι στη φύση κανένα λαχανικό ή φρούτο δεν είναι απολύτως ίδιο με τα υπόλοιπα του είδους του, αλλά εμφανίζει διαφοροποιήσεις σε χρώμα, σχήμα, μέγεθος, είναι άδικο, κοινωνικά ανήθικο και περιβαλλοντικά καταστροφικό να αποκλείουμε αυτά που θεωρούμε άσχημα και «στραβά».

Δεν υπάρχει κάτι πιο άσχημο από τη σπατάλη τροφίμων

Αυτό αναφέρει σε σχετική καμπάνια για τα «άσχημα» φρούτα και λαχανικά η WWF. Η διαλογή των τροφίμων δεν περιορίζεται στο επίπεδο του καταναλωτή, αλλά ξεκινάει από τον παραγωγό, συνεχίζεται στον προμηθευτή και τέλος φτάνει στον πωλητή, που επιλέγει να θέσει προς πώληση μόνο τα πιο εμφανίσιμα, «επειδή αυτά θέλει ο κόσμος».

Τι λένε οι παραγωγοί στις λαϊκές αγορές

Τα αποτελέσματα αυτής της πρακτικής είναι καταστροφικά. Ξοδεύονται μεγάλες ποσότητες νερού, ενέργειας, καυσίμων για τρόφιμα τα οποία δεν θα προσφερθούν ποτέ για κατανάλωση και θα καταλήξουν στα σκουπίδια.

Αναλυτικά:

• Χρειάζονται 13 λίτρα νερό για την παραγωγή μιας μόνο ντομάτας και 50 λίτρα νερό για την παραγωγή ενός πορτοκαλιού.
• Σχεδόν 910.000 τόνοι (ή 1 δισ. κιλά!) λιπάσματος χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τροφίμων που ποτέ δεν τρώγονται.
• Περίπου 121 εκατομμύρια στρέμματα γης και πάνω από 15 τρισεκατομμύρια λίτρα νερού επιστρατεύονται για αγροτικές παραγωγές που καταλήγουν στα σκουπίδια.
• Το 25-30% των καρότων που παράγονται παγκοσμίως δεν καταφέρνουν να φτάσουν στα ράφια ενός καταστήματος καθαρά για λόγους… αισθητικής.
• Περίπου 25% των μήλων, 20% των κρεμμυδιών και 13% από τις πατάτες που παράγονται στη Μεγάλη Βρετανία καταλήγουν στα σκουπίδια λόγω της εμφάνισής τους.
• Το 30-40% των φρούτων και λαχανικών που παράγονται στις ΗΠΑ κάθε χρόνο απορρίπτονται, συχνά εξαιτίας της εμφάνισής τους.
• Το 20-40% των φρούτων και λαχανικών που παράγονται στην Αυστραλία δεν καταφέρνουν να φτάσουν στην αγορά για λόγους αισθητικής.
• Στην Ευρώπη, το 30% των φρούτων και λαχανικών δεν φτάνουν ποτέ στα ράφια των καταστημάτων επειδή δεν πληρούν τα κριτήρια της αγοράς όσον αφορά την εμφάνιση

Τι γίνεται στην Ευρώπη

Στην Ευρώπη, το 30% των φρούτων και λαχανικών δεν φτάνουν ποτέ στα ράφια των καταστημάτων επειδή δεν ανταποκρίνονται στα αυστηρά εμφανισιακά κριτήρια των σούπερ μάρκετ. Το αποτέλεσμα; Οι αγρότες βλέπουν τις σοδειές τους να σαπίζουν, ενώ σπαταλούν νερό, ενέργεια και πρώτες ύλες.

Στην Ελλάδα, κάθε νοικοκυριό σπαταλάει 99 κιλά τροφίμων ανά άτομο τον χρόνο, ενώ ακόμα και σήμερα το 37% των Ελλήνων σπαταλάει φαγητό τουλάχιστον 1-2 φορές τον μήνα, με τους νέους από 18-34 ετών να πετάνε τις μεγαλύτερες ποσότητες.

Αντιμέτωπη με αυτή την κρίση, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακήρυξε το 2014 έτος κατά της σπατάλης τροφίμων. Σιγά σιγά, διάφορα σούπερ μάρκετ στην Ευρώπη προσπαθούν να εντάξουν στα ράφια τους φρούτα και λαχανικά με «ιδιαίτερο χαρακτήρα».

Το γαλλικό σούπερ μάρκετ με το «άσχημο καρότο», την «αστεία πατάτα» και το «αποτυχημένο λεμόνι»

Η οικολογική και η κοινωνική συνείδηση είναι εκείνες που οδήγησαν μια μεγάλη αλυσίδα γαλλικών σούπερ μάρκετ να δώσει ξανά θέση στα ράφια της στα «άσχημα» ζαρζαβατικά. Η καμπάνια είχε στόχο να μάθει στους καταναλωτές πως τα όχι και τόσο ιδανικά φρούτα και λαχανικά είναι πολύτιμα για τον πλανήτη, έχουν υπέροχη γεύση και κρύβουν έναν θησαυρό θρεπτικών συστατικών.

Με χιουμοριστικούς τίτλους, όπως το «άσχημο καρότο», η «αστεία πατάτα» και το «αποτυχημένο λεμόνι», οι πωλήσεις των δύσμορφων λαχανικών ξεπέρασαν κάθε προσδοκία! Μάλιστα, η συνολική επισκεψιμότητα των καταστημάτων αυξήθηκε κατά 24%, προσφέροντας τα «άσχημα» λαχανικά σε μορφή σούπας ή χυμών με ακαταμάχητη γεύση αλλά και σε σημαντικά χαμηλότερη τιμή.

Τι αναφέρει η σεφ Νίνα Κλεμέντε

Η σεφ Νίνα Κλεμέντε, που δραστηριοποιείται στο Λος Άντζελες, αναφέρει πως δεν διαλέγει τα πιο όμορφα φρούτα και λαχανικά. Κι αυτό γιατί αυτά που ενστικτωδώς απορρίπτουμε από τα καλάθια του μανάβη, τα χτυπημένα, είναι αυτά που εντέλει έχουν την πιο ωραία γεύση.

«Επιδιώκουμε να αγοράζουμε προϊόντα από τον μανάβη που είναι ”όμορφα” εξωτερικά, ωστόσο, ανάμεσά τους υπάρχουν και κάποια πιο… αστεία φρούτα και λαχανικά τα οποία είναι απίστευτα πιο γευστικά και γλυκά», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Μάλιστα, η ίδια δίνει την εξής συμβουλή, να αγοράζουμε αυτά τα προϊόντα που συνήθως είναι σε έκπτωση, λόγω του ότι ακριβώς δεν είναι τόσο όμορφα και δεν τα προτιμούν οι καταναλωτές. Μπορεί να μην είναι όμορφα, έχουν όμως, εγγυημένα, απίστευτη γεύση. «Μην ψάχνετε για την τελειότητα, γιατί τα φρούτα που είναι λίγο πιο μαλακά είναι ότι πιο γλυκό έχετε φάει», τονίζει.